Những ngày qua, trên mạng xã hội loan đi thông tin cảnh báo tình trạng ô nhiễm Hà Nội cao hơn Bắc Kinh (Trung Quốc) dựa vào trang Aqicn.org của Đại sứ quán Mỹ. Theo đó, có thời điểm chỉ số AQI lên mức 388 (mức nguy hại, mọi người không nên ra ngoài), trong khi ở Bắc Kinh cao nhất cũng chỉ đến 298.

Điều này, khiến nhiều người quan tâm hơn đến việc làm cách nào để giảm tác hại của khói bụi và đặc biệt là liệu việc sử dụng khẩu trang khi đi đường hiện nay của chúng ta có thực sự hiệu quả?

Khẩu trang vải, sử dụng nhiều nhât nhưng hiệu quả lại kém nhất !

Với giá cả rẻ, đa dạng mẫu mã, hợp thời trang, không khó để có được một chiếc khẩu trang trên tay. Với ưu điểm là có thể tái sử dụng nhiều lần sau khi giặt và khá dày từ 2-3 lớp vải, khẩu trang vải được người tiêu dùng tin rằng nếu càng dày thì càng chống được bụi bẩn và vi khuẩn tốt. Liệu có đúng như thế ?

Tại phòng thí nghiệm, các nhà nghiên cứu khoa Khoa học Sức khoẻ Môi trường, ĐH Massachusetts Amherst thực hiện tính hiệu quả trên 6 loại khẩu trang thông dụng ở các quốc gia đang phát triển, trong đó có Việt Nam.

6 loại khẩu trang làm từ các loại vật liệu bao gồm vải, giấy và polypropylene được đeo lên một mô hình đầu người đặt trong một buồng kín được xả đầy bụi lơ lửng.

Nhóm nghiên cứu đặc biệt tò mò về các loại khẩu trang bằng vải ít tiền được sử dụng rộng rãi ở các quốc gia đang phát triển với giá chưa tới 1 USD, có thể giặt và tái sử dụng nhiều lần.

Kết quả: Loại khẩu trang vải co giãn thông thường có tính hiệu quả thấp nhất, chỉ lọc bỏ được 15-57% lượng bụi trong luồng khí đi qua.

Ở Việt Nam không hề khó để bắt gặp những chiếc khẩu trang vải may 2 lớp được bán trên thị trường với giá 10.000-20.000 đồng / cái, thậm chí còn có loại 10.000/ 3 cái. Đối vối những chiếc khẩu trang này chỉ lọc tối đa được 20-30% bụi bẩn. Hơn nữa, cấu trúc của các loại khẩu trang này chỉ cản được những loại bụi lớn hơn 2 micrômet, còn những bụi bẩn nhỏ hơn 2 micrômet như khói bụi xe thì không có tác dụng gì.Điều này có nghĩa nếu đeo khẩu trang vải thông dụng trong 1 ngày ô nhiễm ở Việt Nam với mật độ bụi lơ lửng 350 microgams/m3 thì khối bụi vẫn lọt vào người gấp 10 lần nồng độ tiêu chuẩn của WHO.

Khẩu trang y tế

Khẩu trang y tế hay còn được gọi là khẩu trang giấy y tế là 1 loại khẩu rang khá an toàn thường được sử dụng để bảo vệ cho người đeo khỏi các tác nhân gây hại như vi khuẩn, bụi bẩn, vi khuẩn đường hô hấp,.. Khẩu trang y tế còn có ưu điểm là có nhiều nếp gấp để có thể ôm khít hơn vào khuôn mặt người sử dụng. Ngoài ra nó còn được cấu tạo bởi ba lớp, 2 lớp vải không dệt và 1 lớp vải lọc để ngăn chặn các hạt vi mô ( phấn hoa, bụi, virut). Không những thế, khẩu trang y tế còn được tiệt trùng kĩ càng khi cho ra thành phẩm. Vì vậy rất hợp vệ sinh và an toàn cho người sử dụng.

Tuy nhiên loại khẩu trang này thường chỉ được sử dụng 1 vài lần bởi khi gặp hơi ẩm và mồ hôi của người sử dụng, nó sẽ bị bở ra, bẩn và nhiễm khuẩn.Vì vậy người dùng phải thay thường xuyên và tốt nhất mỗi cái chỉ nên dùng 1 lần để đạt được hiệu quả tối đa nhất do khẩu trang y tế mang lại.

Khẩu trang than hoạt tính

Khẩu trang than hoạt tính là 1 dạng đặc biệt của khẩu trang y tế, với cấu tạo cũng có 2 lớp vải không dệt và 1 lớp lọc, các nếp gấp ôm khít, được tiệt trùng kĩ càng, thì nó còn có thêm 1 miếng lọc bằng than hoạt tính đặc biệt. Tác dụng của miếng lọc bên trong khẩu trang than hoạt tính là hấp thụ khí độc xung quanh môi trường (CO, SO2,…) và cản hạt bụi kích thước siêu nhỏ (cỡ micromet) trước khi được con người hít thở vào mũi. Tuy nhiên, khả năng này sẽ bị giảm đi theo số lần sử dụng.

Tóm lại, mỗi một người nên có sự lựa chọn khẩu trong thích hợp với bản thân và với môi trường đang sống là cách tốt nhất để bảo vệ sực khỏe cho mình và những người than trong gia đình.